In de Waalse Kerk in Den Haag wordt iedere derde dinsdag van de maand een residentiepauzedienst gehouden. Een Haagse predikant spreekt een meditatie uit, waarna een politicus van een van de christelijke partijen een toespraak houdt. Deze toespraak is van Jaco Geurts (CDA).
Het thema van dit jaar is ”David, de man naar Gods hart, koning bij de gratie Gods”. Vandaag met bijzondere aandacht voor respect. Volgens de woordenboeken gaat het bij respect om eerbied, aanzien, waardering of omzien naar elkaar. Dat is nogal wat.
Al mijmerend over de betekenis van respect moest ik denken aan 2001. In dat jaar besloot het tweede paarse kabinet van VVD, PvdA en D66 in de plaatselijke kerk van Kootwijkerbroek te vertellen dat onze dieren geruimd zouden worden wegens de vermeende uitbraak van mond-en-klauwzeer.
Van jongs af aan is me geleerd om ontzag en eerbied voor de overheid te hebben. Ingegeven door Psalm 72: „O God, geef den koning Uw rechten, en Uw gerechtigheid den zoon des konings.” Maar ondanks deze woorden ontstond bij mij een tijdelijke aversie tegen alles wat met de overheid te maken had. Arrogantie en grievende uitspraken deden daar nog een schepje bovenop. Zoals de uitspraak van toenmalig minister van landbouw Brinkhorst (D66): „Zolang Onze Lieve Heer Zelf niet gesproken heeft, is er kennelijk geen MKZ. Ik denk dat men daarop nog lang zal kunnen wachten.”
Voorbeeld
Mijn gevoel was een gevoel van onmacht. Een gevoel van het moeten verdedigen van mijn gezin, mijn inkomen, mijn bestaansrecht. Een gevoel van: Blijf af van onze gemeenschap. Ik kon geen enkel respect meer opbrengen voor Brinkhorst met zijn grievende opmerkingen. En met hem als vertegenwoordiger van de overheid dus ook geen ontzag en eerbied meer voor de overheid.
Vandaag ervaar ik de betrekkelijkheid van wat ik toen dacht. In het Bijbelgedeelte van vandaag, 1 Samuël 24, brengt God Saul en David heel dicht bij elkaar.
Calvijn schrijft: „Dat wij uit dit voorbeeld leren van David.” In de ogen van mensen kunnen we soms goede redenen hebben om ons te verdedigen. Maar in de ogen van God mogen we het soms niet zo ver laten komen.
Zouden Saul en David respect voor elkaar hebben gehad? De Bijbelverklaring van Dachsel geeft aan dat koning Saul opnieuw de ondergang van David zocht. En David werd door 600 manschappen aangemoedigd om zijn kans te grijpen en zich van Saul te ontdoen. Daaruit blijkt weinig respect of waardering voor elkaar.
We lezen wel dat David Saul op een respectvolle manier aanspreekt. Hij doet dat niet zozeer uit respect voor Saul, maar uit ontzag voor God. Saul was immers de gezalfde van God.
Kenmerk christenen
Respect staat tegenwoordig wel weer volop in de aandacht. Op ons laatste CDA-congres sprak een conductrice van de Nederlandse Spoorwegen over haar werk en met welk geweld conducteurs te maken hebben. Zelfs de opmerking dat een abonnement binnenkort verloopt, levert al verbaal geweld op. Terwijl zo’n mededeling juist een serviceopmerking is. Haar toespraak heeft bij velen, en ook bij mij, ongelooflijk veel indruk gemaakt.
Ook het respect tegenover politici is regelmatig ver te zoeken. In mijn mailbox komen e-mails binnen waaruit geen waardering voor ons werk spreekt. Triest, maar nog erger is dat regelmatig onze God daarin wordt beledigd. Wanneer je inhoudelijk reageert, komt er zelden een reactie.
Respect voor elkaar gaat verder dan de huidig veel geprezen tolerantie. Want ”ik respecteer je mening” kun je zeggen zonder iets met de mening van de ander te doen.
Respect is als het goed is een verbindende factor in de samenleving. Respect en liefde zijn kenmerkend voor hoe wij als christenen in het leven staan. En ik denk dat iemand alleen respect en gezag kan afdwingen doordat zijn woorden aansluiten op zijn gedrag.
In Dordrecht staat boven de uitgang van een kerk: „De dienst in de kerk is ten einde, de dienst buiten de kerk is begonnen.” Laten wij, zoals we hier samen zitten, voldoende respect en liefde horen en zien in ons leven? Verbeter de wereld en begin bij jezelf! Laten we dat niet uitstellen. De dienst buiten de kerk is begonnen.
De auteur is lid van de Tweede Kamer voor het CDA.