Angst niet altijd een slechte raadgever

In de Waalse Kerk in Den Haag wordt iedere derde dinsdag van de maand een residentiepauzedienst gehouden. Een Haagse predikant spreekt een meditatie uit, waarna een politicus van een van de christelijke partijen een toespraak houdt. Deze toespraak is van Elbert Dijkgraaf (SGP).

David was erg bang, lezen we in 1 Samuël 30. Dat was niet verwonderlijk, als je let op de omstandigheden. De Amalekieten hadden woest om zich heen geslagen. De vrouwen en kinderen waren meegenomen en de stad was met vuur verbrand. En nu keerden de eigen mensen zich ook nog tegen David zélf. Om bang van te worden.

Angst en politiek zijn elkaars vrienden niet, zou je zeggen. Angst is een slechte raadgever, heb ik altijd geleerd. Maar is dat wel zo?

Zeker, angst kan verlammend werken. Als een konijn gevangen wordt door de koplampen van een auto, blijft hij roerloos zitten. De afloop kun je raden. Dat is in dit geval dus niet de beste strategie. Maar angst hóéft niet verlammend te werken. Het kan ook heel heilzaam zijn. Alert maken, als het nodig is.

Ruim twee jaar geleden mocht ik voor het eerst de begroting van Defensie behandelen. Het was een verbijsterend debat. Wie in de wereld om zich heen keek, zag overal bedreigingen. Voldoende redenen om te investeren in de verdediging van ons land, zou je zeggen. Vijanden in overvloed: piraten kaapten onze schepen, al-Qaida zaaide wereldwijd dood en verderf en vijanden van Israël schoten dagelijks raketten af op Tel Aviv en andere steden. Om niet meer te noemen.

Maar van angst was weinig te merken. Het leek er eerder op dat velen dachten dat de wereldvrede was uitgebroken. Er werd fors bezuinigd op defensie en de minister kon niet uitsluiten dat er nog méér bezuinigd zou moeten worden. Dat klimaat van ongefundeerd geloof in vrede sloeg om toen Poetin de Krim binnenviel en later vlucht MH17 neergehaald werd.

Het sloeg om toen er een aanslag in Parijs plaatsvond. Het sloeg om door de moordpartijen die IS en Boko Haram aanrichten.

Verschrikkelijke gebeurtenissen natuurlijk. Maar feitelijk zijn die verschrikkingen niet meer dan symbolen van de onderliggende onveiligheid die er altíjd is. Niet alleen in het oosten van Europa. Niet alleen in Afrika. Niet alleen in de Arabische wereld, maar wereldwijd. Het verontrustende is dat mensen die symbolen nodig hebben om voldoende alert te worden. Verontrustend omdat het geen enkele garantie biedt voor voldoende investeringen in overheidstaak nummer één: veiligheid. Want wie garandeert dat veiligheid voldoende aandacht krijgt, ook als het schijnbaar weer rustiger wordt?

Angst was in dit geval dus een goede raadgever, omdat hij veiligheid opnieuw op de agenda zette. Maar als de angst wegebt, loop je het grote risico dat veiligheid opnieuw het kind van de rekening wordt. Als alleen angst de raadgever is, gaat het mis. Laten we alert zijn en blijven, wetend dat het kwaad om zich heen grijpt. Nu, en zeker ook in de toekomst.

In een debat vroeg een collega mij eens hoelang ik door wilde gaan met investeringen in defensie. Ik heb toen geantwoord: „Tot er een nieuwe hemel en een nieuwe aarde zijn.” Want tot dat moment zal het kwaad zich blijven roeren. Dat betekent niet dat we overbezorgd moeten zijn. Ik denk aan het gedicht dat iedereen wel kent, of gedeelten eruit:

Een mens lijdt dikwijls ’t meest, Door ’t lijden dat hij vreest. Doch dat nooit op komt dagen. Zo heeft hij meer te dragen, Dan God te dragen geeft.

Het leed dat is, drukt niet zo zwaar, Als vrees voor allerlei gevaar. Doch komt het eens in huis, Dan helpt God altijd weer, En geeft Hij kracht naar kruis.

We hoeven niet angstig te worden als we zien wat er om ons heen gebeurt. Voor ons is er meer reden om rustig en beheerst de situatie te beschouwen. Want we mogen weten dat het kwaad al overwonnen is. Christus is opgestaan en ten hemel gevaren.

Bij Zijn hemelvaart hebben we vorige week weer stilgestaan. Met het oog omhoog, als het goed is. Hij zit nu op de troon. Hij regeert.

Het is waar, de satan gaat rond als een briesende leeuw. Maar hij heeft de strijd al verloren. Daar is geen twijfel aan. Wie het laatste Bijbelboek Openbaring leest, zou angstig kunnen worden over wat nog komen gaat. Maar alleen als hij ziet op de aankondiging van nog meer oorlogen, aardbevingen en vervolgingen. Dan zou je het hoofd kunnen laten zakken.

Maar wie het hoofd omhoog heft, hoort iets anders. Wie het hoofd omhoog heft, hoort de voetstappen van Jezus Die terugkeert naar de aarde. Wat een schitterend perspectief. „En ik zag een nieuwe hemel en een nieuwe aarde; want de eerste hemel, en de eerste aarde was voorbijgegaan, en de zee was niet meer.”

De auteur is Kamerlid voor de SGP.