We hoeven niet altijd gelijk klaar te staan met ons oordeel

In de Waalse kerk in Den Haag wordt iedere derde dinsdag van de maand een residentiepauzedienst gehouden. Een predikant spreekt een meditatie uit, waarna een politicus van een van de christelijke partijen een toespraak houdt. Deze toespraak is van mr. Kees van der Staaij (SGP).

Als 20-jarige kreeg ik van mijn oudere zus Elly een boek cadeau met de plechtige titel ”Opleiding tot recht verstand der Schrift, voor eenvoudigen die Gods Woord onderzoeken”. Het zijn korte overdenkingen van dr. H. F. Kohlbrugge. Op de achterflap van het boekje staat vermeld dat dit oorspronkelijk in 1845 is verschenen op verzoek van Groen van Prinsterer. Het was Groen kennelijk opgevallen dat Kohlbrugge vaak een mooie en opvallende uitleg gaf van Bijbelgedeelten. Daarom drong Groen erop aan dat Kohlbrugge die passages in een boekje zou verzamelen en uitbrengen.

Nu zal het ook uw ervaring zijn: van veel boeken die je 25, 30 jaar geleden gelezen hebt, weet je je nog maar weinig te herinneren. Maar soms is er iets wat je bijzonder raakt en dat je nooit meer vergeet. Zo is dat mij vergaan. Elke keer als ik de teksten uit Prediker hoor over de jeugd, moet ik aan opvallende woorden van Kohlbrugge uit dit boekje terugdenken. In Prediker 11:9 staat: „Verblijd u, o jongeling, in uw jeugd, en laat uw hart u vermaken in de dagen uwer jongelingschap, en wandel in de wegen uws harten en in de aanschouwingen uwer ogen; maar weet dat God om al deze dingen u zal doen komen voor het gericht.”

Kohlbrugge zegt daarover: Het komt mij voor dat deze woorden ”wandel in de wegen uws harten” niet ironisch of vermanend zijn bedoeld, zoals vaak wordt gedacht. Dan denkt men dat vooral de jeugd een zeer zondige leeftijd is, en bestraft men een jonge man omdat hij niet is als een oude man, en de jonge vrouw omdat zij niet is als haar grootmoeder of oudtante. Volgens Kohlbrugge is het waar zoals het er staat. „Des Heeren Woord wil dat Zijn schepsel zich verheuge en blijde zij voor des Heeren aangezicht. Daarentegen wil de duivel droefgeestigheid, zuur zien, ach’s en och’s waar dit geen pas geeft, dat men zich anders voordoe, dan het hart gestemd is. De jeugd is als de lente. Maar de vernieler van alle menselijk geluk en zoetheid des levens leert de lieve lentebloemen te vertrappen. Hoe anders leert de koninklijke Prediker: „Geniet het leven, zegt hij, jongeling, jonge dochter, wees blijde in uw jeugd, uw hart doe zich te goed in uw dagen, waarin het jonge bloed met frisheid u doorvloeiende, u tot vrolijkheid stemt. Zoals uw hart verlangt, zo doe, en wat gij gaarne ziet, sluit uw ogen niet daarvoor.” De jeugd moet vrolijk wezen. (En wie prijst niet zelfs een vrolijke ouderdom?)”

En natuurlijk komt er dan ook bij Kohlbrugge een ”maar” achteraan. Na het ruimhartige ja tegen het leven, volgt dan in de Bijbelse lijn ook de duidelijke grens. Zie toe hoe je dat doet, je moet er wel eenmaal verantwoording over afleggen! Vrees God, opdat het genot van uw jeugd u niet tot veroordeling zal zijn.

Wat ik zo mooi vind is dat de spanning erin wordt gehouden. Trek niet te haastig je conclusie. Het is allebei waar: een blije jeugd is iets om dankbaar voor te zijn. Maar tegelijk geldt: vergeet je Schepper niet. Luister naar Zijn stem. Richt je leven naar Zijn geboden.

De spanning erin houden, het boek Prediker staat er vol mee. In de ene tekst lijkt het dat de dood beter is dan het leven, in de volgende tekst staat het weer heel anders. In de ene tekst lijkt het dat werken een goede bezigheid is, in de andere tekst lijkt de boodschap tegenovergesteld. Echte wijsheid laat de spanning staan, wacht zich voor overhaaste conclusies. Is die spanning ook niet de essentie van ieder mensenleven, zeker van ons aardse leven in het licht van Gods eeuwigheid?

Die les neem ik graag mee naar de politiek. We hoeven niet altijd gelijk klaar te staan met onze conclusie en ons oordeel. Uiteindelijk is het God die oordeelt. Díé klem zit er wel op. Is de verkiezing van Trump in plaats van Clinton als Amerikaanse president een absolute ramp? Of is zijn verkiezing juist een zegen voor Amerika?

Beide meningen zijn te makkelijk. Is het niet wijzer de spanning te laten bestaan? Het is zeker waar dat er in Bijbels licht veel is aan te merken op Trumps uitspraken en gedragingen. Daar doe ik helemaal niets aan af. Maar de andere kant is ook waar. De Republikeinen hebben een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en in de Senaat. Onder hen zijn er ook zeker die voor christelijke waarden willen gaan. Wie weet welke kansen dat geeft voor een beleid voor meer bescherming van ongeboren kinderen, voor een constructieve houding tegenover Israël, voor een profamilybeleid? De tijd zal het leren.

De auteur is Kamerlid voor de SGP.